BYD’nin Manisa’da planladığı fabrika için 2 bin 500 Çinli işçi getireceği haberleri var. Peki Japonlar 2. Dünya Savaşı sonrası gelişmeye çalışan otomotiv endüstrilerini nasıl korumuştu?
BYD’nin Manisa’ya 2500 Çinli işçi getireceği haberi dolanıyor. Hatta Manisa Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek, yaklaşık 20 bin kişilik istihdamın sağlanacağı bölgeye 2 bin 500 Çinli çalışan ve ailesinin geleceğini aktararak içinde Çin sokağının da olduğu yeni yaşam alanları oluşturmaya çalıştığını açıkladı. Çıkan haberlere dair bu bilgi dışında resmi bir açıklama bulunmuyor. Yapılan yorumlarda sadece inşaat için gelecek diyen de var fabrikada çalışacaklar diyen de. İkisi de mümkün. Çünkü Çinli şirketlerin yurtdışı yatırımlarında Çin’den çalışan getirmesi yaygın bir uygulama.
Ben size Japonya’nın otomotiv sektörünü ve vatandaşlarını nasıl koruduğundan bahsedeyim. Belki bazı uygulamaları örnek alırız.
Haziran 1952’de Japonya Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanlığı MITI (şimdiki adıyla METI), yabancı üreticilerin girişine dair bir karar yayınladı. Buna göre yabancı üreticiler yalnızca mevcut yerel şasi üreticileri ile teknik anlaşmalar yapmaları halinde pazara girebilecekti.
Japonya Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanlığı birkaç ay sonra daha detaylı bir liste yayımladı. Buna göre;
- Yabancı sermayeli şirketlere satış faaliyetleri için izin verilmemiştir.
- Üretim yapmak isteyen yabancı sermayeye, yerel sanayinin gelişimine katkıda bulunması şartıyla izin verilmiştir.
- Telif ve patent ücretlerinin iadesi garanti altına alınmıştır.
- Bir teknoloji anlaşması imzalandıktan sonraki 5 yıl içinde parçaların %90’ı yurt içinde üretilmelidir.
- Yabancı otomobillerin üretim hakları yerli şirketlere devredilmelidir.
- Üretimde kullanılması gereken, ancak Japonya’da üretilmeyen hammaddelerin ithalatına izin verilmiştir.
Japonya’nın bu kararı almasının ardında, savaş sonrası batılı üreticilerin pazara yönelik yüksek ilgisi vardı. 1945 – 1952 arası Rootes, Renault, Standard, Opel, Fiat ve Chrysler pazar araştırması dahil hazırlık yapmıştı.
Bakanlık, bu politikaları İngiliz Rootes ve ABD’li Chrysler’ın 1952’nin başlarında otomobil üretim başvurusunda bulunmalarının ardından geliştirmek zorunda kalmıştı. Rootes’un ilk önerisi parçaları kendisinin ithal edip Japonya’da montajladığı bir modeldi. Ancak buna karşı çıkıldı.
Rootes daha sonra Ikegai Motors ile Rootes’un parçaları ithal edeceği, Ikegai’nin bunları monte edeceği ve ardından Rootes’un araçları satacağı bir anlaşma önerdi. Bu da reddedildi ve sonunda Rootes, bakanlığın belirlediği şartlar altında Isuzu ile bir anlaşma imzaladı. Sonuçta ortaya 1953-1964 yılları arasında Rootes lisansı ile üretilen Isuzu Hillman Minx modeli çıktı.
